Terugblik op het Helikon Festival in Twente

Op 27 - 28 april werd voor het eerst een Nederlandse versie van het Hongaarse Helikon Festival georganiseerd. Dit festival, dat is genoemd naar een berg in Griekenland, die gewijd is aan de Muzen en Apollo, is in 1817 voor het eerst in Hongarije gehouden op initiatief van graaf Georg Festetics. Het is sinds lange tijd een begrip in Hongarije.

In 2004 hebben voor het eerst - ter ere van de toetreding tot de EU - enkele ensembles van buiten Hongarije hieraan deelgenomen. Drie waren afkomstig van de gemeente Hof van Twente die partnergemeente is van het Hongaarse Keszthely, waar het Helikon festival eens in de twee jaar traditioneel plaats vindt.

Wegens het succes van de ensembles en de hartverwarmende contacten tussen de Hongaarse en de Nederlandse deelnemers is het initiatief genomen in Nederland een soortgelijk festival te organiseren in combinatie met het jaarlijkse Jeugdmuziekconcours Overijssel (JMCO) in Deventer.

Er kwamen 42 Hongaarse deelnemers, de finalisten van het Helikon Festival dat gehouden is op 28 - 29 april 2006 te Keszthely.

Donderdag 26 april

Donderdag tegen 17.00 uur arriveerden de gasten per bus en werden opgewacht door de gastgezinnen en de organisatie. De meesten hadden een vrije avond om kennis te maken met hun gastfamilie en bij te komen na de lange reis. Vertegenwoordigers van de kerkelijke werkgroep hebben deelgenomen aan het oecumenisch avondgebed in de Oude Blasiuskerk te Delden om 19.00 uur. Renate, de pianiste (16 jaar) en de dansgroep met de muziekanten had echter nog een optreden. De directeur van de Reggehof, de heer Eijsink, heeft ze uitgenodigd voor een gastoptreden tijdens de presentatie van de nieuwe seizoenbrochure. Groot applaus en een attentie kregen zij voor hun sprankelend optreden ondanks de vermoeiende busreis van 18 uren.

Vrijdag 27 april

Vrijdagochtend gingen de pianiste en het Koperkwintet weer richting Goor, maar nu naar het gemeentehuis. De lintjesregen kreeg een muzikale omlijsting en aan het eind speelden de blazers bijzonder mooi van klank het Wilhelmus (via Muziekvereniging Apollo werd de bladmuziek opgestuurd). De overige deelnemers repeteerden in de Waterstaatskerk voor het openingsconcert. De dansgroep en de muziekanten verzorgden aan het eind van de ochtend nog een optreden op ’t Imenschoer Hengelo. Van 12.00 – 15.00 uur was de hele groep te gast in het Twickelcollege en hebben de Hongaren met de eindexamenklassen, die muziek in hun pakket hebben, samen gedanst en gemusiceerd. Een tegenbezoek van deze groepen naar Hongarije was hierna alleen maar een kwestie van “wanneer” ? Leraar en dirigent Carl Wittrock zal de details met het Stichtingsbestuur bespreken, dat verder zorg draagt voor opvang en programma in Hongarije.

Om 19.30 uur begroette Tweede Kamerlid Annie Schreijer, voorzitter van het Stichtingsbestuur Hof van Twente – Keszthely, in de Waterstaatskerk de gasten, onder wie de heer Szentiványi, ambassadeur van Hongarije, de familie Festetics, enkele gemeenteraadsleden en leden van de Provinciale Staten. Daarna werd het festival geopend door hertog Georg Festetics, een verre nazaat van de grondlegger, met het overdragen van de Helikon-gedachte (de familie kreeg de titel hertog in 1911 als erkenning van de bijzondere verdiensten voor de maatschappij).

Wat is precies de “Helikon gedachte”? Zoals de berg Olympus symbool is geworden voor de latere wereldwijde sportwedstrijden, de Olympische Spelen, zou de naam van de berg Helikon - in de Griekse mythologie een ontmoetingsplaats van de Muzen – een soortgelijke betekenis kunnen krijgen op het terrein van allerlei kunstuitingen. Deze gedachte koesterde graaf Georg Festetics in 1817 met het in het leven roepen van de eerste Helikon in Keszthely. Na 190 jaar is het idee - ondanks vele tegenslagen en mislukte pogingen om continuïteit en verbreding te realiseren - weer springlevend. Het kan een bindmiddel vormen voor jongeren, de nieuwe burgers van ons Europees huis.
Over muziek bestaan mooie uitspraken. Ze is wel beschreven als ‘de meest onstoffelijke van alle kunsten’. Hoewel deze uitspraak wat verheven aandoet, maakt ze duidelijk dat muziek op zijn minst een heel belangrijke eigenschap heeft: ze bindt mensen. Ze is in staat om mensen van heel verschillende pluimage tot ontroering en verbroedering te brengen. Muziek opent deuren die voor woorden gesloten blijven. Ze spreekt de taal van het hart. En dat is precies wat tijdens deze Helikon dagen gebeurde.

Zaterdag 28 april

Om 9.30 uur met de bus naar Deventer. Stadsbezichtiging – optreden dansgroep en muziekanten op het Marktplein en de voorrondes van het Jeugd Muziek Concours Overijssel (JMCO) in het Stadhuis te Deventer.
De burgemeester en de voorzitter van het JMCO ontvingen hertog Festetics met zijn vrouw en zoon en de cultureel attachee van Hongarije voor een lunchbijeenkomst. Er waren 35 ensembles in twee leeftijdscategorieën: t/m 14 jaar en van 15 - 19 jaar. Er mochten zes ensembles doorgaan naar de finale, van elke leeftijdsgroep drie. Met spanning wachtten wij op het juryrapport. Het slagwerkensemble mocht door naar de finale. De jury trok zich na de finale terug om de winnaars te bepalen. Waarop wij hoopten gebeurde: het slagwerkensemble Marcato kreeg de eerste prijs! Kampioen van Overijssel. Felicitaties en lof alom. Hertog Georg Festetics mocht samen met de burgemeester van Deventer de prijs overhandigen. Het was de eerste keer dat het JMCO internationaal was en Marcato gaat naar huis met de eerste prijs. Na een gemeenschappelijk diner keerden wij blij en voldaan terug uit Deventer.

Zondag 29 april

Een dag naar Amsterdam is altijd een van de hoogtepunten van het programma. Voor de jongeren de eerste keer naar Nederland en naar Amsterdam. Van Gogh Museum, rondvaartboot, stadswandeling, de tijd vloog om. Om 22.00 uur waren wij weer op Twentse bodem (Amsterdam was overigens bijzonder druk op de vooravond van Koninginnedag, maar gelukkig raakte niemand zoek.)

Maandag 30 april

Koninginnedag meemaken is voor alle buitenlanders een bijzondere belevenis. Vooral als ze ook nog mee mogen werken. Het koperkwintet speelde in Hengelo van het balkon van het stadhuis tot het begin van de aubade, de dansgroep trad op als afsluiting van het officiële programma. Burgemeester Frank Kerckhaert begroette met warme woorden de musici en dansers en bedankte aan het eind voor hun optreden dat een bijzonder feestelijke tint gaf aan de opening van Koninginnedag. Andere leden van de groep hebben in Delden het vlaghijsen meegemaakt. Later hebben dansgroep, koperkwintet en slagwerkers opgetreden op het Marktplein. Tijdens de optredens werden aan het publiek Hongaarse hapjes (lángos) en wijn uit Keszthely geserveerd door de Hongaarse horecastagiaires, die in het kader van de stedenbandencontacten tot 31 augustus in en om Delden in hotels en restaurants hun stageperiode doorbrengen. Na een afscheidsdiner werden de gasten ’s avonds uitgezwaaid en begonnen ze de terugreis naar Keszthely.

Alle deelnemers kijken terug op een zeer geslaagd Helikon Festival, en verlangen naar de voortzetting in 2008 in Keszthely en in 2009 weer in Twente.

De organisatoren danken de gastgezinnen en de sponsoren die het mede mogelijk gemaakt hebben de Nederlandse versie van het Helikon Festival te realiseren. Gemeente Hof van Twente
Gemeente Deventer
Muziekschool Hengelo
Muziekschool Deventer
Hotel Carelshaven Delden
Hotel Wapen van Delden
Aparthotel Delden
Hotel Hof van Twente (Pierik) Hengevelde
Hotel Rodenbach Enschede
Restaurant In den Weijenborg Delden
Taxibedrijf Haarman Delden